Võ Vật Cổ Truyền – Môn Võ Thuật Dân Gian Đậm Đà Bản Sắc Việt Nam

Giới Thiệu Chung Về Môn Võ Vật Cổ Truyền

Võ Vật cổ truyền (hay đấu vật truyền thống) là một môn võ thuật dân gian lâu đời của Việt Nam, gắn liền với văn hóa nông nghiệp và các lễ hội dân tộc. Khác với các môn vật hiện đại như Judo hay vật tự do, vật cổ truyền Việt Nam mang đậm nét đặc trưng về kỹ thuật, luật lệ và tinh thần thượng võ.

Môn võ vật này không chỉ là một hình thức rèn luyện sức khỏe mà còn là nét đẹp văn hóa, thường xuất hiện trong các lễ hội như Hội Lim, Hội Gióng, Hội Vật Liễu Đôi (Hà Nam),… và còn xuất hiện trong tranh đông hồ Tranh đấu vật dân gian Đông Hồ nét đẹp văn hóa miêu tả về cảnh đấu vật của đàn ông trong ngày xuân. Hình ảnh miêu tả các đấu thủ đều đóng khố – theo đúng phong tục của người Việt xưa để lộ thân hình vạm vỡ, tráng kiện.

Và bài viết này sẽ đi sâu vào nguồn gốc, kỹ thuật, luật thi đấu và giá trị văn hóa của môn vật cổ truyền Việt Nam.

Tranh đông hồ về Võ Vật Cổ Truyền ảnh sưu tầm

Nguồn Gốc và Lịch Sử Phát Triển

1. Nguồn gốc từ thời Hùng Vương

Võ Vật cổ truyền đã xuất hiện từ thời các Vua Hùng, gắn liền với truyền thống thượng võ của người Việt cổ. Theo sử sách, trong các cuộc chiến chống giặc ngoại xâm, người Việt đã sử dụng kỹ thuật vật để chiến đấu khi vũ khí không có sẵn.

2. Phát triển qua các triều đại phong kiến

• Thời Lý – Trần: Vật được đưa vào thi đấu trong các hội thi võ để tuyển chọn quân sĩ.

• Thời Lê – Nguyễn: Vật trở thành môn thể thao dân gian phổ biến, xuất hiện trong các lễ hội làng xã.

3. Giai đoạn hiện đại

Ngày nay, Võ vật cổ truyền vẫn được duy trì ở nhiều địa phương và được đưa vào thi đấu tại Đại hội Thể thao Dân tộc toàn quốc. Năm 2020, Liên đoàn Vật cổ truyền Việt Nam được thành lập nhằm bảo tồn và phát triển môn võ này.

Đặc Điểm và Kỹ Thuật Võ Vật Cổ Truyền

1. Trang phục thi đấu

• Khố: Người thi đấu thường mặc khố (váy đóng) màu đỏ hoặc xanh, tượng trưng cho sự dũng mãnh.

• Cởi trần: Để tăng độ bám và thuận tiện khi thi đấu.

2. Kỹ thuật cơ bản

Võ Vật cổ truyền có nhiều đòn thế độc đáo, chủ yếu dựa trên nguyên tắc “lấy nhu thắng cương”. Một số đòn phổ biến:

• Đòn chân: Hãm gót, quét chân, bắt chân.

• Đòn tay: Vặn tay, bẻ tay, ôm bế.

• Đòn thân: Đè vai, quật ngã.

3. Chiến thuật thi đấu

Khác với vật Olympic, Võ vật cổ truyền chú trọng vào sự khéo léo và tốc độ hơn là sức mạnh thuần túy. Người vật phải biết lợi dụng đối phương mất thăng bằng để quật ngã.

Luật Thi Đấu Võ Vật Cổ Truyền

1. Sân thi đấu

• Thi đấu trên bãi đất trống hoặc thảm tròn đường kính 7-10m.

• Không có giới hạn thời gian, trận đấu kết thúc khi một đấu thủ bị quật ngã.

2. Cách tính điểm thắng

• Thắng tuyệt đối: Khi đối phương ngã ngửa, lưng chạm đất.

• Thắng điểm: Khi đối phương mất thăng bằng nhưng chưa ngã hẳn.

3. Các lỗi vi phạm

• Không được đánh, cắn, kéo tóc.

• Không được dùng đòn khóa nguy hiểm như siết cổ.

Giá Trị Văn Hóa và Ý Nghĩa Xã Hội

1. Gắn liền với lễ hội dân gian

Võ Vật cổ truyền thường diễn ra trong các lễ hội đầu xuân, mang ý nghĩa cầu may, thể hiện tinh thần thượng võ.

2. Rèn luyện thể chất và tinh thần

• Giúp người tập phát triển sức mạnh, sự dẻo dai.

• Rèn tính kỷ luật, tôn trọng đối thủ.

3. Bảo tồn bản sắc dân tộc

Vật cổ truyền là di sản văn hóa phi vật thể cần được gìn giữ cho thế hệ sau.

So Sánh Võ Vật Cổ Truyền và Vật Hiện Đại

Kết Luận

Võ Vật cổ truyền Việt Nam không chỉ là một môn võ thuật mà còn là nét đẹp văn hóa, thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc. Hiện nay, nhiều địa phương và tổ chức đang nỗ lực bảo tồn và phát triển môn vật này để không bị mai một theo thời gian. Việc duy trì các giải đấu và đưa vật cổ truyền vào trường học sẽ giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về giá trị truyền thống của dân tộc.

Tài Liệu Tham Khảo

• Sách “Võ thuật cổ truyền Việt Nam” – Nhà xuất bản Thể dục Thể thao.

• Liên đoàn Vật cổ truyền Việt Nam.

• Các tài liệu nghiên cứu về lễ hội dân gian Việt Nam.

Tìm hiểu thêm về môn võ Cổ Truyền

Khám Phá Võ Cổ Truyền Việt Nam: Lịch Sử, Đặc Trưng & Các Môn Phái Tiêu Biểu 

Tìm hiểu về môn võ Vovinam

Vovinam – Việt Võ Đạo: Môn võ dân tộc đậm chất triết lý và thực chiến